18 Nisan 2008 Cuma

RTÜK'ÜN TÜRKÇE ARAŞTIRMASI, 5. BÖLÜM

5. ÇEVİRİ YANLIŞLARI

Diller arasındaki etkileşim bazen kelime sınırını aşarak kelime gruplarına ve cümlelere kadar uzanır. Bazı kelime grupları ve deyimler kaynak dilden hedef dile kaynak dildeki yapısıyla ve kelime kelime aktarılır. Oysa aynı fikri anlatmak için hedef dilde başka ifade kalıpları, başka deyimler vardır. Dolayısıyla hedef dilin deyim ve ifade kalıpları dikkate alınmadan yapılan bu tür çeviriler yanlış sayılır ve dil biliminde bunlara kalka adı verilir. Gerçi bazı kalkaların zamanla dile yerleştiği de olur; ancak ana dildeki ifade imkânlarını kullanmak ve kalkalardan kaçınmak esastır. Aksi hâlde bugün olduğu gibi çeviri Türkçesi denilen, dilimizin yapısına aykırı anlatımlar etrafı sarar. Daha çok yabancı film ve dizilerde rastlanan bu tür yanlışlar, ana dilini yeterince bilmemekten veya acele tercümeden kaynaklanmaktadır. Bunların önüne geçmek için radyo ve televizyonların daha yüksek ücretle iyi çevirmenler çalıştırmaları ve onlara daha fazla vakit tanımaları gerekir.

Çeviri yanlışlarına ait örnekler aşağıda sıralanmıştır.

“Lütfen kendinize iyi bakıyorsunuz, dinleniyorsunuz.”. Kanal 7, Kanal 7’de Sabah, 07.05.1999, 07.00.
doğrusu: Lütfen dikkatli olun ve dinlenin.

“Kendinize iyi bakın.”. Kanal 7, Haber, 09.07.1999, 09.30.

“Kendinize çok dikkat edin.”. Kanal A, Klipmatik, 30.06.1999, 14.00.
doğrusu: Dikkatli olun.

“Yarın görüşmek üzere herkes kendine iyi baksın.”. NUMBER 1, 1 Numara Seç, 05.05.1999, 10.24.
doğrusu: sağlıkla kalın

Her iki örnekteki yapı İngilizce take care of yourself kalıbının aktarılmasıdır.

“Şu andan itibaren telefon alacağız bol bol.”. etv, Günlük, 16.06.1999, 18.17.
doğrusu: Şu andan itibaren bize sık sık telefon edilecek.
Yukarıdaki yapı, to have a lot of phone calls kalıbının tercümesidir.

“Kahretsin! Kendinden başkasını düşünemez misin sen?”. SHOW, Yalan Rüzgârı, 01.07.1999, 18.53.

“Harap bir vaziyetteyim, kendimi yiyeceğim, kahretsin!”. FLASH, Çizgi film, 14.07.1999, 18.15.
doğrusu: Allah kahretsin!
İngilizce damn! kelimesi, sık sık kahretsin! biçiminde Türkçeye çevrilmektedir.

“İşte bak vavv, neler biliyor!!.”. Kanal A, Klipmatik, 15.06.1999, 14.50.
doğrusu: ooo!

“Nasıl gidiyor?”. Star, Film (Hız Sınırı), 17.05.1999, 23.04.
doğrusu: nasılsınız, ne var ne yok

How it is going kalıbının kelime kelime tercümesi olan nasıl gidiyor yerine dilimizin kendine özgü kalıpları vardır.

“Nasıl bakıyorsun sıcak bakıyor musun?”. brt, Sihirli Ayna, 15.06.1999, 18.59.
doğrusu: olumlu buluyor musun / benimsiyor musun

* * *

Çeviri yanlışlarını çoklukla cümle kuruluşları çerçevesinde görmekteyiz. Söz gelişi batı dillerinin söz başı aslî cümle kurgusu ile onu izleyen açıklama ve geliştirme cümle yapısının aynen Türkçeye uyarlanması veya aktarılması çeviri hatalarının başında yer almaktadır.
Bu konuda çok sık kullanılan kolay sözler şunlardır:

“Problem yok.”. ctv, Dizi, 11.06.1999, 13.31.

“Sıradaki lütfen.”. Meltem, Sinema, 05.10.1999, 12.55.

Bu kalıpların dışında şu örnekler çok yaygın olarak batılı dillerin cümle kurgusunu yansıtır niteliktedir:

“Diyorum ki savaşalım.”. Kanal A, Sinema, 03.07.1999, 15.25.
doğrusu: savaşalım diyorum / savaşmamız gerektiğini düşünüyorum.

“Sanırım anladım.”. ctv, Dizi, 06.06.1999, 22.00.
doğrusu: Galiba anladım / Anladığımı sanıyorum.

“Umarım bize iyi haberler getirmiştir.”. ctv, Film, 01.06.1999, 12.21.
doğrusu: İnşallah bize iyi haberler getirmiştir.

“Umarım oradan hiç çıkmazlar.”. ctv, Film, 06.06.1999, 22.57.
doğrusu: İnşallah oradan hiç çıkmazlar

* * *

İnanç dünyasının farklılığını veya inceliğini gözden uzak tutma neticesi ortaya çıkan çeviri yanlışları da vardır.

“Rahmetlinin adı neydi?”. ctv, Film, 06.06.1999, 16.47.
doğrusu: Müteveffanın

“Allah onlara merhametini göstersin.”. STV, Marguerite Volant, 23.05.1999, 22.40.
doğrusu: Allah rahmet eylesin.

“Umarım anlıyorsunuz.”. ctv, Dizi, 01.06.1999, 14.35.
doğrusu: Anladığınızı umarım / İnşallah anlıyorsunuz.

“Umarım öyle olmaz.”. ctv, Dizi, 06.06.1999, 13.50.
doğrusu: İnşallah öyle olmaz.

“Sanırım işin en zor yönünü atlattık.”. ctv, Film, 10.06.1999, 20.21.
doğrusu: Galiba

“Sanırım ben burada biraz daha kalacağım.”. ctv, Dizi, 09.06.1999, 11.19.
doğrusu: Galiba ben burada biraz daha kalacağım.

“Sanırım ben korkuyorum teğmen.”. TGRT, Canlı Hedef, 15.05.1999, 16.41.
doğrusu: galiba

“Umarım kocamı bulurum.”. ctv, Dizi, 01.06.1999, 14.53.
doğrusu: inşallah

“Umarım bu işin sonu kötü bitmez.”. ctv, Film, 05.06.1999, 18.28.
doğrusu: inşallah

“Umarım onu bulurum.”. ctv, Film, 06.06.1999, 11.01.
doğrusu: inşallah

“Umarım bir şey unutmamışımdır.”. ctv, Film, 06.06.1999, 11.40.
doğrusu: inşallah

“Hey!.. Umarım açsındır.”. ctv, Dizi, 03.06.1999, 21.33.
doğrusu: inşallah

Hiç yorum yok: